News - در جرموک قصد دارند تا سال ۲۰۲۸ فرودگاه جدیدی بسازند. این پروژه‌ای است که حدود بیست سال است درباره‌اش بحث می‌شود.

از اکتبر امسال، واهـرگن آرسنیان فرماندار وایوتس دزور شده است و پیش از این، از سال ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۵، شهردار جرموک بود. در گفت‌وگویی با Forbes، او درباره چشم‌اندازهای توسعه اجتماع صحبت کرد و به‌ویژه بر نقش فرودگاه تأکید کرد: «فرودگاه آینده فرصت‌های جدیدی در لجستیک و کشاورزی ایجاد خواهد کرد… ما در حال آماده‌سازی برای ساخت فرودگاه کوچکی هستیم که در ابتدا برای پروازهای داخلی کار خواهد کرد و سپس به مسیرهای بین‌المللی گسترش خواهد یافت»، آرسنیان به Forbes گفت. «ده سال دیگر جرموک را به‌عنوان یک شهر تفرجگاهی با سطح جهان و با فرودگاه بین‌المللی، بیش از ده مرکز اسپا مدرن و بخش اکوتوریستی توسعه‌یافته می‌بینم.» موضوع فرودگاه جدید برای جرموک حدود بیست سال است که مطرح می‌شود، اما هرگز فراتر از کارهای اداری پیش نرفته است. ساختمان‌های فرودگاه قدیمی جرموک خصوصی است. از نیمهٔ دوم دههٔ ۱۹۵۰ در جرموک فرودگاهی وجود داشت. این فرودگاه در کنار جادهٔ یِروان–جرموک و در سمت چپ رودخانهٔ آرپا واقع است. در دوران شوروی، پروازها به این شهر تفریحی با انواع مختلفی از هواپیماها و هلیکوپترها انجام می‌شد. افزون بر این، این بلندترین فرودگاه ارمنستان است (در ارتفاع ۲۰۷۰ متر از سطح دریا واقع شده). بلندترین و غیرعادی‌ترین فرودگاه ارمنستان از دههٔ ۹۰ به بعد در فرودگاه جرموک پروازی انجام نشد. پس از استقلال، فرودگاه روی تراز شرکت دولتی فرودگاه‌های استانی ارمنی Erebuni قرار داشت؛ با این حال، در سال ۱۹۹۹ دولت به ریاست Vazgen Sargsyan تصمیم گرفت مالکیت فرودگاه را از این شرکت جدا کرده و به جامعهٔ جرموک به‌صورت رایگان واگذار کند. بعدها در سال ۲۰۰۲ ساختمان‌های فرودگاه به Mel­sik Arakelian، رئیس سابق فرودگاه، فروخته شد. بنای دو طبقهٔ فرودگاه، که شامل ترمینال مسافران سابق، نقطهٔ کنترل، دفتر فروش بلیت و اتاق‌های کارمندان بود، اکنون به‌عنوان خانهٔ شخصی محسوب می‌شود و متعلق به M. Arakelian است. او همچنین قطعه‌ای به مساحت ۱.۵ هکتار در مجاورت ساختمان به دست آورد. زمین باقیماندهٔ فرودگاه (۵۱٫۶ هکتار، طبق تصمیم دولت) همچنان ملکیت دولتی است. پروژهٔ فرودگاه جدید و جست‌وجوی مکان در سپتامبر ۲۰۰۸، دولت به رهبری تگریان سارگسیان جرموک را به‌عنوان مرکز توریستی اعلام کرد. این تصمیم بیان داشت که تا سال ۲۰۱۲ جرموک باید به یک مرکز توریستی چهار فصل تبدیل شود، به‌عنوان یک مرکز بهبود سلامت و گردشگری زمستانی توسعه یابد، مرکزی برای میزبانی مسابقات جهانی شطرنج، اردوگاه‌های ملی و بین‌المللی جوانان و دانشجویان، و مرکز گردشگری فرهنگی باشد. دولت پیش‌بینی کرد که جرموک سالانه ۱۰۰٬۰۰۰ بازدیدکننده جذب کند، درآمد گردشگری به ۱۰۰ میلیون دلار برسد و ۴٬۰۰۰ شغل اضافی ایجاد شود. برای تحقق این اهداف توسعه‌ای بلندپروازانه، چند اقدام از جمله داشتن فرودگاهی برای هلیکوپترها و پرنده‌های سبک و سازماندهی مسیرهای مربوطه مشخص شد. قبل از این تصمیم، در ژوئیهٔ ۲۰۰۸ دولت وظایف اولویت‌دار سال را تعریف کرد، از جمله تصویب концепتی برای توسعهٔ هوانوردی کوچک. پایه‌گذاری این مفهوم، ادارهٔ هوانوردی مدنی (CAA، اکنون کمیتهٔ هوانوردی) بعدها مفهومی مرتبط را توسعه داد و اظهار داشت که امکان احیای چند فرودگاه، از جمله جرموک، بررسی شده است. CAA توسعهٔ هوانوردیٔ کوچک در جرموک را از منظر گردشگری دید که با تصمیمات بالا همسو بود: با توجه به برنامۀ دولت ارمنستان برای توسعهٔ جرموک، روشن بود که یک مرکز مدرن تفریحی و بهداشتی باید با زیرساخت‌های مناسب تجهیز شود. با توجه به شیب‌های منطقه و تجربهٔ عملیاتی فرودگاه جرموکِ سابق (این فرودگاه به‌عنوان فرودگاه شاخصِ دشواری در عملیات پروازی محسوب می‌شد)، به‌منظور توسعهٔ ارتباط هوایی در جرموک، در نواحی مشخص امکان ساخت هم فرودگاه و هم باند هلیکوپتر وجود داشت. بنابراین، در سال ۲۰۰۸ مسئلهٔ فرودگاه جدید در جرموک در سطح دولت مورد بحث قرار گرفت. بر اساس تصمیمِ اعلام جرموک به عنوان مرکز توریستی در ۲۰۰۸، در سال ۲۰۰۹ استراتژی توسعهٔ جرموک برای ۲۰۰۹–۲۰۱۲ تصویب شد. وِی آیوزیان به Hetq گفت که استراتژی توسط شرکت سوئیسی TigerDev Swiss تهیه شده بود (این شرکت بعدها منحل شد) و در بیانیهٔ این استراتژی آمده بود که شرکت مذکور در طراحی و مدیریت پروژه‌های اقامتگاه‌های زمستانی تخصص دارد. این سند مروری تاریخی ارائه می‌دهد مبنی بر اینکه جرموک زمانی امکان پذیرش پروازهای کوچک را در جنوب فرودگاه شهر داشت، ساختمان و باند فرود آن برای سال‌ها کار نمی‌کرد (از دههٔ ۹۰). با استناد به CAC آمده بود که باند فرود دیگر برای پروازهای کوچک مناسب نیست، فرود در نزدیکی فرودگاه امن نیست و کلیسای Saint Gayane که در انتهای باند ساخته شده بود، نیز مانعی برای عملیات فرودگاه ایجاد می‌کرد (به‌ویژه کلیسای Saint Gayane که در سال ۲۰۰۷ توسط پدر واهـرگن آرسن‌یان، آشود آرسن‌یان، بنیان‌گذار گروه جرموک و شهردار سابق جرموک و همچنین عضو سابق مجلس و تاجر تأمین شده بود). بر اساس استراتژی، پنج گزینه برای فرودگاه جدید و باند هلیکوپتر در نزدیکی جرموک در نظر گرفته شد. قابل توجه است که هر دو گزینهٔ فرودگاه جدید و باند هلیکوپتر مدنظر بود و دو گزینه در حدود ۱۵–۲۰ کیلومتر از جرموک در خط مستقیم قرار داشتند. گزینهٔ اول در منطقه‌ای شرق دریای Kechut با ارتفاع تقریبی ۲۰۷۰ متر از سطح دریا بود. در برنامهٔ کاربری اراضی منطقه‌ای وایوتس دزور، این گزینه چنین توصیف شده است: منطقه در حدود ۶ کیلومتر از مرکز جرموک واقع شده است (فاصله با جاده، نه با خط مستقیم)، محصور در سه سوی شیب‌های کوهستانی که از باد محافظت می‌کند، در حالی که سمت رودخانهٔ آرپا باز است. لازم به ذکر است که مطالعات هواشناسی در فازهای برنامه‌ریزی لازم است. قابلیتِ این گزینه با نزدیکی به ایستگاه راه‌آهن پیشنهادی نزدیک به جرموک تقویت می‌شود (به‌راستی، راه‌آهن هنوز ساخته نشده است) که امکان استفادهٔ برابر از دو وسیلهٔ حمل‌ونقل و سازماندهی کارآمد و صرفه‌جویی در زمان برای حمل‌ونقل هوایی چندنوع (مسافران، بار، گردشگری، تجارت، شخصی و جمعی) را فراهم می‌کند و از کشاورزی، کمک‌های اضطراری، گشت‌های هوایی، پژوهش، نقشه‌برداری و سایر کارها پشتیبانی می‌کند و امکان سرویس‌های تاکسی هوایی و پروازهای خصوصی را نیز فراهم می‌آورد. نتیجه اینکه این گزینه به ادغام پویا و توسعهٔ اقتصادی مناطق می‌انجامد. همچنین پیشنهاد شد راهی احداث شود که هم برای راه‌آهن و هم برای باند هلیکوپتر کار کند. برداشت‌های طبیعی منطقه با شیب‌های ملایم آن امکان انجام برخی کارها (پس از مطالعات هواشناسی اضافی) برای ایجاد باندی به‌طول حدود ۲۰۰۰ متر برای خدمات رسانی به پرنده‌های سبک را می‌دهد. این مکان همچنین یک قلمرو بهداشتی-محافظ برای سکونت‌های همجوار ارائه می‌کند که حدود ۱ کیلومتر از روستای کیچوت فاصله دارد. شرایط خدمات و پرواز در این مکان با فرودگاه قدیمی جرموک مشابه خواهد بود. گزینهٔ دوم یک فلات کوهستانی در شمال جرموک است که همان‌طور که ذکر شد در دوران شوروی در نظر گرفته شده بود. طرح بیان می‌کند که منطقهٔ پیشنهادی با ارتفاع ۲۲۴۰ متر محدودیتِ کوچکی دارد: حدود ۱۷۰ متر بالاتر از گزینهٔ نخست است که عملیات را دشوارتر می‌کند (نیازمند مطالعات هواشناسی اضافی). شرایط پروازی مشابه گزینهٔ نخست است. گزینهٔ سوم ۲۰ کیلومتر از مرکز شهر، در سمت چپ رود کوروتان در دره‌ای گشوده با ارتفاع ۲۲۸۰ متر واقع شده و طول باند فرود ۲٫۵ کیلومتر خواهد بود. فاصلهٔ نسبی منطقه با شهر با توجه به این که در فاصلهٔ مساوی از مناطق وایوتس دزور و سییونیک قرار دارد، به توسعهٔ مناطق کم‌توسعهٔ سییونیک و توسعهٔ تفریحی نزدیک به مخزن اسپانداریان کمک می‌کند (حدوداً). گزینهٔ چهارم در بخش شرقی شهر Gorayk در سییونیک با ارتفاع ۲۱۵۰ متر و طول باند ۲ کیلومتر و فاصلهٔ جاده از مرکز جرموک ۲۹ کیلومتر. گزینهٔ پنجم در ناحیهٔ شمال غربی روستای Karmrashen در وایوتس دزور، در درهٔ رود Herher، با ارتفاع ۲۰۵۰ متر و فاصلهٔ جاده‌ای ۲۶–۲۵ کیلومتر از شهر. طرح می‌گوید که عملیات زمستانی این گذر با ارتفاع ۲۵۱۰ متر محدودکننده است؛ گزینه‌ای دیگر شامل تونل‌زنی در ارتفاع ۲۲۰۰ متر با طول ۳٫۳ کیلومتر و با هزینهٔ نزدیک به حداقل ۵۰ میلیون دلار آمریکا است. گزینهٔ انتخاب‌شده: باند هلیکوپتر در نهایت، طرح سرزمینی وایوتس دزور تأکید کرد که نه یک فرودگاهِ هوایی، بلکه یک باند هلیکوپتر لازم است. با همکاری CAC و در نظر گرفتن گزینه‌های فوق و نتایج مطالعات کارشناسی، پروژه تشخیص داد که به‌منظور توسعهٔ گزینهٔ دوم (منطقهٔ مجاور به امکانات شهری جرموک) به‌عنوان باند هلیکوپتر اقدام شود، در حالی که فرودگاه‌های Gorayk، Sisian و Kapan را به‌عنوان فرودگاه‌های منطقه‌ای در نظر بگیرد که بتوان از آن‌ها برای عملیات پروازهای کلاس پایین‌تر و هلیکوپتر استفاده کرد. بنابراین، باند هلیکوپتر در ناحیهٔ شمالی فلات جرموک در نظر گرفته شد، در حالی که برای فرودگاه گزینه‌ای در نزدیکی گوریس، سیسیان یا کاپان پیشنهاد شد. در استراتژی توسعهٔ جرموک برای ۲۰۰۹–۲۰۱۲، که سه گزینه نیز مطرح می‌شد، ترجیح بر ساخت یک باند هلیکوپتر در نزدیکی شهر بود و تأکید می‌شد که از نظر مالی در کوتاه‌مدت عملی‌تر است. همچنین گفته شد که پیش از سرمایه‌گذاری در هر یک از دو گزینهٔ فرودگاه یا باند هلیکوپتر، باید هزینه را ارزیابی کرد، آیا بخش خصوصی تمایل دارد یا آیا تقاضا برای پرواز به جرموک نسبت به دیگر روش‌های حمل‌ونقل وجود دارد. «با توجه به اینکه تعداد هلیکوپترهای وارد جرموک بدون تردید کم خواهد بود، تأثیر آن و مزاحمت ناشی از صدا محدود خواهد بود. بنابراین انتخاب یک باند فرود هلیکوپتر در جرموک به‌خصوص دشوار نیست. نباید در نزدیکی مناطق طبیعی حفاظت‌شده یا مناطق مسکونی قرار گیرد. پیش‌بینی می‌شود مهمانان هلیکوپرانی‌شاهد بیشتر از سرمایه‌گذاران و مشتریان ثروتمند تفریحگاه‌ها باشند، بنابراین باند فرود باید تا جای ممکن به تفریحگاه‌ها نزدیک باشد. در این زمینه، در سال‌های آینده تنها ساخت باند هلیکوپتر مدنظر است که سرمایه‌گذاری سنگین مالی لازم ندارد. مطالعات مقدماتی ۲۰۰۸ توسط شرکت سوئیسی TigerDev Swiss، مکانی برای باند هلیکوپتر پیشنهاد کرده بود که پروازهای هلیکوپترها را بر فراز شهر جلوگیری یا به حداقل برساند»، این استراتژی یاداد کرد. همان‌طور که گفته شد، دولت این استراتژی را در ۲۰۰۹ تصویب کرد و طرح سرزمینی وایوتس دزور با طرح فرودگاه جدید جرموک در فوریهٔ ۲۰۱۰ تصویب شد. با این حال، تا بهار ۲۰۰۹ روشن شد که دولت قصد ندارد در جرموک فرودگاه جدید بسازد. علت این بود که در آن زمان معاون وزیر شهرسازی و معماری، نَرِک سارگسیان، اهل جرموک و مسئول توسعهٔ جرموک به‌عنوان مرکز گردشگری، در آوریل ۲۰۰۹ گفت که فرودگاه جدید در جرموک به‌خوبی خدمات نمی‌دهد زیرا شهر در بن‌بست است و خارج از کریدور هوایی اصلی است. او خاطر نشان کرد که با توجه به طرح‌های ارمنستان برای توسعهٔ به‌عنوان کشور ترانزیت که شمال را به جنوب وصل می‌کند، فرودگاه گوریس می‌تواند جایگزینی برای Zvartnots و Shirak باشد، با توجه به فاصله و ارتباطاتش با هر دو منطقهٔ ناگنو-کاراباخ و نواحی جنوبی ارمنستان؛ اما آن طرح به نتیجه نرسید. طرح باند هلیکوپتر در جرموک روی کاغد ماند. موضوع توسعهٔ هوانوردی کوچک در جرموک در دورهٔ کارپتیان (۲۰۱۶–۲۰۱۸) دوباره مطرح شد، اما هیچ پیشرفتی حاصل نشد. فرودگاه جدید در محل قدیمی و اکنون، در واقع، شهردار سابق شهر و فرماندار فعلی وایوتس دزور دوباره فرودگاه جدید شهر را اعلام می‌کنند. وقتی از Hetq پرسیده شد که آیا برنامهٔ مشخصی وجود دارد، آرسنیان به تصمیم دولتی ۲۰۰۸ برای اعلام جرموک به‌عنوان مرکز توریستی و به استراتژی توسعهٔ ۲۰۰۹–۲۰۱۲ ارجاع داد. به‌گفتهٔ مقام رسمی، استراتژیٔ TigerDev Swiss از آن زمان تا کنون به‌طور دوره‌ای توسط شهرداری جرموک با توجه به شرایط جدید بازنگری شده است. شهردار سابق و فرماندار فعلی همچنین گفتند که در نتیجهٔ بحث‌ها، فرودگاه در محل امکانات قدیمی ساخته خواهد شد. این پرسش مطرح می‌شود که ایمنی پرواز چگونه تضمین می‌شود، با توجه به اینکه کلیسای Saint Gayane، که توسط پدر آرسنیان ساخته شده و تنها ۳۵۰ متر از انتهای جنوبی باند فاصله دارد، عملاً به مانعی مصنوعی برای پروازهای بزرگ و کوچک تبدیل شده است؛ نگرانی‌ای که کارشناسان مطرح کرده‌اند. با این وجود، دقیقاً چه زمانی فرودگاه جدید ساخته می‌شود و با چه بودجه‌ای باقی می‌ماند، هنوز مشخص نیست. از ما پرسیده شد آیا خانوادهٔ آرسنیان یا گروه جرموک در این پروژه شرکت خواهند کرد. پاسخ واهـرگن آرسنیان چنین است: افزایش قابل توجه درآمدهای داخلی جامعه امکان‌پذیر شدن اجرای فرودگاه جدید را فراهم می‌کند. این پروژه در چارچوب همکاری دولت–جامعه–خصوصی با حمایت دولتی در بازهٔ ۲۰۲۶–۲۰۲۸ اجرایی خواهد شد. شرکت گروه جرموک قصد دارد تمام عملیات آسفالت را در طول ساخت فرودگاه به‌عهده بگیرد. در مورد مداخله و مشارکت دولتی، فرماندار گفت که هر پروژه‌ای در این منطقه همواره در تمرکز دولت است، از جمله این پروژه. پس از نهایی‌سازی طرح و ارائهٔ آن به‌عنوان یک برنامهٔ یارانه‌ای، این طرح برای دریافت کمک‌های بودجهٔ دولتی در چارچوب زمان‌بندی‌های مقرر به دفتر فرمانداری وایوتس دزور ارائه و سپس به دولت برای بحث و تصویب فرستاده می‌شود. عکـس اول: باند شیب‌دار، کلیسای Saint Gayane، آمولسار و محلهٔ Bank چپ جرموک؛ تصاویر فرودگاه از سال ۲۰۱۹.