

دادستانی کل سرانجام در حال بررسی گزارش سال ۲۰۱۵ فعالان محیط زیست درباره جرمی است به منظور تخلیهٔ حوضهٔ آرتزین آرارات. کیفرخواست علیه آرام هاروتیونیان یا ورادن آیوازیان، وزیران سابق محیط زیست، که به ادعای آنان مجوزهای استفاده از آب را بین سالهای ۲۰۰۳ تا ۲۰۱۳ به طور تقریبی ۱.۶ برابر حد مجاز صادر کردهاند و بدین وسیله میدان آرارات را به آستانهٔ بیابانزایی رساندهاند، علیه یک فرد خصوصی، یک پرورشدهندهٔ ماهیِ مقیم ماسیس به نام کامو هامباردومیان، که دو سال پیش درگذشت، مطرح شده است. در سال ۲۰۰۳ دورهٔ استفادهٔ آب توسط هامباردومیان منقضی شد، اما او به دلیل این که کمیتهٔ آب برای بستن چاه ۴ میلیون درام خواسته بود، چاه را نبست؛ بنابر گفتهٔ وکیل او، داوید داویدیان. این ۴ میلیون در نهایت ضبط شد و پرونده مختومه گشت. وکیل یادآور شد که ده سال میگذرد و چون او درگذشته بود نمیتواند پنج میلیونِ اضافی را بپردازد. اقدام برای بازگشایی مجدد پرونده علیه هامباردومیان با شکایت فعال محیط زیست لوون گلستیان علیه وزیران سابق آغاز شد. گلستیان و دیگر فعالان محیط زیست در سال ۲۰۱۵، و بار دیگر در ۲۰۱۸ پس از تغییر رژیم، به دفتر دادستان کل و کمیتهٔ تحقیقات مراجعه کردند تا روشن کنند چرا در دورهٔ ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۳ مقامات مجوزهای استفاده از آب را بیش از حد مجاز صادر میکردند، به میزانی در حدود ۷۰۰ میلیون متر مکعب، که عمدتاً به مزارع پرورش ماهی میرسید. بنابر شکایت، این مقامات با کسب و کار پرورش ماهی در ارتباط بودند. با این حال، به جای پیگیری زنجیرههای فساد، دادستانی ۱۸ پروندهٔ آببهرهبرداریِ منفرد را که بسته و منقضی شده بودند دوباره گشود، از جمله پروندهٔ هامباردومیان. در ادامهٔ این روند، فعال محیط زیست لوون گلستیان به دفتر دادگاه منطقهٔ آرارات در ماسیس احضار شد. در نشستِ ۳ دسامبر، دادگاه قصد داشت او را نه تنها به عنوان شاهد، بلکه به عنوان خواهان نیز وارد عمل سازد. گلستیان از حضور در جلسه خودداری کرد و گفت که دربارهٔ آن مرد هیچ اطلاعی ندارد و نمیتواند شهادت بدهد و ادعای او مربوط به مقامات است. پس از جلسه، گلستیان به Epress.am گفت که از سال ۲۰۲۰ به پروندههایی که از آنها بیخبر بوده است کشانده میشود. او توضیح داد که به کمیتهٔ تحقیقات Armavir احضار شده و به او مدارکی نشان داده شد تا با میزان جریمههای گوناگونِ افراد آشنا شود—یکی پنج میلیون، دیگری ده میلیون و غیره—اما او در حال طرح اتهام علیهٔ مقامات بوده است. به عنوان نمونه، آرام هاروتیونیان که در حال حاضر خارج از کشور است، متهم است که از سیلوّا هامباردومیان رشوهای به ارزش ۱۴ میلیون دلار دریافت کرده است؛ همچنین یکی از مقامات وزارتخانه که مجوزهای استفاده از آب را امضا کرده است اکنون نیز به عنوان کارشناس مستقل کار میکند؛ یا ورادن آیوازیان که درگیر پروندهای از ثروت غیرقانونی است. این پرونده به بخشهای جداگانه برای استفادهکنندگان آب—یکی مزرعهٔ پرورش ماهی، یکی کارخانه، و یکی کشاورز که آبیاری میکند—تفکیک و محموله گشته است. اما مسئله، سیستمی است: مقامات مالک این مزرعههای آببَر ماهی بودهاند، یا واقعیاند یا پنهان. لازم به ذکر است که مطالعات بینالمللی انجامشده در ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۵ نشان دادند برداشتهای شدید آب در آرارات فشارِ آرتزین را تقریباً به نصف کاهش داده، سطح آبهای زیرزمینی تا ۱۷ متر پایین رفته، دریاچهٔ آیگر خشک شده، خروجی رود متسِمور تا ۱۰ تا ۱۲ برابر کاهش یافته و تا سال ۲۰۱۶ ذخایر آبِ حوضهٔ آرتزین به میزان ۱۷۰ میلیون متر مکعب کاهش یافته است.