News - ما مطمئن هستیم که درآمدهای مالیاتی بودجه دولتی سال ۲۰۲۵، ۱۳۳ درصد بالاتر از درآمدهای مالیاتی بودجه سال ۲۰۱۷ خواهد بود. پاشینیان

نخست‌وزیر نیکول پاشینیان در سخنرانی پایانی خود در جریان بحث در مجلس ملی درباره پیش‌نویس لایحه بودجهٔ سال ۲۰۲۶ ارمنستان صحبت کرد. متن آن را در اینجا می‌خوانید. ما دربارهٔ پیش‌نویس بودجهٔ سال ۲۰۲۶ بحث کردیم. البته وزیر دارایی و نمایندگان در طول این بحث‌های دو مرحله‌ای پرسش‌های زیادی مطرح کردند، اما یک خط روشن و قابل توجه این است که این در واقع بحث نهایی بودجه در این مجلس ملی است، چون جلسهٔ بودجهٔ بعدی در دورهٔ بعدی مجلس ملی برگزار خواهد شد. و احساس می‌کنم و لازم می‌دانم یکی دو ارزیابی دربارهٔ بحث‌های بودجه که در حال انجام است یا به انجام رسیده است ارائه کنم. در مجموع می‌خواهم بگویم که به طور کلی کار این دورهٔ فعلی مجلس ملی را خوب ارزیابی می‌کنم و از کار دولت راضی‌ام؛ البته آن را عالی نمی‌دانم، بلکه خوب می‌دانم. حالا می‌خواهم توضیح دهم چرا آن را خوب می‌دانم. دسامبر واقعاً فرارسیده است، سال بودجه هنوز به پایان نرسیده، اما ما پیش‌بینی‌های مطمئنی برای درآمدهای مالیاتی سال ۲۰۲۵ داریم: مطمئنیم که درآمدهای مالیاتی بودجهٔ سال ۲۰۲۵ بالاتر از بودجهٔ سال ۲۰۱۷ به میزان ۱ تریلیون و ۵۴۲ میلیارد درام یا ۱۳۳٪ خواهد بود. برای توجه شما نکتهٔ مهمی را برجسته می‌کنم: امسال تخصیصِ افزایش‌یافتهٔ بودجهٔ ما از کل بودجهٔ ۲۰۱۷ بالاتر است. به عبارت دیگر سهامِ افزایش‌یافتهٔ ما از بودجهٔ سالانهٔ ۲۰۱۷ فراتر می‌رود. چرا با ۲۰۱۷ مقایسه می‌کنیم؟ زیرا در نیمهٔ دوم ۲۰۱۸ منطقِ بودجه‌بندی تغییر کرده است، هرچند نسبت به ۲۰۱۸ درآمدهای بودجه‌ای ما نیز رشد کرده است. در سال ۲۰۲۱، در زمان انتخابات پارلمانی، برای دستیابی به رشد اقتصادی متوسط سالانهٔ ۷٪ وعده دادیم. این وعده به طور کامل محقق شده است، زیرا مطمئن هستیم که طی پنج سال حداقل سناریو ۷٫۵، ۷٫۶٪ رشد است؛ به لحاظ واقع‌بینانه رشد در میانهٔ مسیر بالاتر خواهد بود. از ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۴، تولید ناخالص داخلیِ ارمنستان ۳۶٫۶٪ رشد کرده است. این رقم خیلی خوب است. حال این موضوع دائماً مطرح می‌شود: شما دربارهٔ رشد بودجه و رشد اقتصادی صحبت می‌کنید، دربارهٔ دستمزدها، ایجاد شغل و غیره، اما اینها چگونه بر زندگی مردم تأثیر گذاشته‌اند؟ به خاطر دارید که در طول بحث‌های کمیته پاسخ این پرسش را دادم و می‌خواهم با استنتاج‌های کارشناسان پاسخِ آن را بدهم: اقتصاددانان به این نتیجه رسیده‌اند که پاسخ را می‌توان با شاخصِ ضریب جینی نشان داد که نشان می‌دهد درآمدِ تولید‌شده در کشور چگونه در میانِ جمعیت توزیع می‌شود. و بر پایهٔ آخرین آمار، ارمنستان در این شاخص به طور قابل توجهی بهبود یافته است و نسبت به دورهٔ پیشین پیشرفتِ نسبتاً خوبی داشته است، به این معنا که توزیعِ پولِ تولیدشده و نتایجِ آن عادلانه و هر چه بیشتر برابر است و در حال بهبود است. به همین دلیل، امروز که برای این سخنرانی آماده می‌شدم، باز هم به ضریب جینی مراجعه کردم و نکتهٔ زیر به چشمم خورد: فهمیدم آیا این شاخص تاریخی بهترین مقدار در تاریخِ ارمنستان بوده است یا نه و نتیجه این شد که تاریخی‌ترین مقدارِ ضریبِ جینی برای ارمنستان در سال ۲۰۲۰ بوده است. این به چه معناست؟ این بدان معناست که انتقادهای شدید از مدیریتِ بحرانِ کووید صرفاً بی‌پایه نبوده‌اند. ما در انتخاباتِ ۲۰۱۸ با شعار «نگهداریِ جامعه» پیروز شدیم و در ۲۰۲۰ ضریبِ جینی نشان می‌دهد که دولتِ ما دقیقاً همان سیاست را دنبال کرده و در ۲۰۲۰ نتایجِ کشور به صورتِ برابرِ بیشتری توزیع شده است، یعنی در دورانِ بحران به شهروندان با حمایتِ هدفمندتر کمک کرده‌ایم. اکنون به شاخص‌های دیگر می‌پردازم: تعداد مشاغل. این سال، در اکتبر، باز هم رکوردِ بی‌سابقه‌ای از مشاغلِ ثبت‌شده و حقوق‌بگیرانِ ثبت‌شده ثبت شد. تا اکتبرِ ۲۰۲۵ ما ۸۱۰٬۰۷۴ شغلِ ثبت‌شده داریم. این افزایش از ۲۰۱۸ برابر است با ۲۲۳٬۸۹۵ شغل یا ۳۸٪. همکارانِ گرامی، این نشان می‌دهد از ۲۰۱۸ تا کنون در ارمنستان ۲۲۳٬۸۹۵ شغل ایجاد شده است، رقمی که در تاریخِ ارمنستان برای چنین دوره‌ای تا کنون دیده نشده است. افزون بر این، این رشد ادامه دارد: نسبت به اکتبرِ ۲۰۲۴، ۳۱٬۰۰۰ شغل ایجاد شده است، یعنی ۴٪. میانگینِ دستمزد تا اکتبر ۳۱۳٬۰۰۰ درام است که از ۲۰۱۸ تا کنون ۱۳۵٬۶۵۷ درام یا ۷۶٪ افزایش یافته است. ما دربارهٔ تورم بسیار صحبت می‌کنیم؛ تورمِ ۷۶٪ در ارمنستان رخ نداده است و در واقعِ کلمه دستمزدِ ما رشدِ دو رقمی دارد، حدوداً ۲۰٪ یا بیشتر، که سطحِ رفاهِ شهروندان را نشان می‌دهد. مالیاتِ بر درآمدِ اکتبر به ۵۰٫۶۹۹ میلیارد درام رسید که تقریباً دو برابرِ عددِ اکتبر ۲۰۱۸ است—افزایشِ ۹۵٪ یا اضافهٔ ۲۴ میلیارد درام. این اعداد ارتباطِ مستقیمِ با رفاهِ شهروندان دارند چون از ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۵ ما به شهروندانِ ارمنستان از طریقِ مالیاتِ بر درآمد ۳۸۴ میلیارد درام بازگردانده‌ایم؛ پولی که به شهروندان بازگردانده می‌شود. افزون بر این، بازگشتِ مالیاتِ بر درآمد نسبت به دورهٔ گذشته ۹٬۵۰۰٪ افزایش یافته است. من همچنین ۲۰۱۰–۲۰۱۷ را با ۲۰۱۸–۲۰۲۵ مقایسه کردم: معاملاتِ املاکِ خانه‌هایی که مردم خریده‌اند بیش از ۶۷٬۰۰۰ نفر یا ۶۴٪ رشد کرده است. در مناطقِ روستاها بازارِ اولیه به نسبتِ دورهٔ قبل ۱٬۱۰۴٪ رشد کرده است. می‌خواهم توسعهٔ متوازنِ سرزمینی را نشان دهم: به طور کلی رشدِ بازارِ اولیه در ۲۰۱۸–۲۰۲۵ نسبت به ۲۰۱۰–۲۰۱۷ برابر با ۴۶۵٪ است. همهٔ اینها نشان می‌دهد که ارمنستان در مسیرِ توسعه است. آیا در ارمنستان مشکلِ اجتماعی و فقر وجود ندارد؟ بله وجود دارد، اما نرخ‌های فقرِ اخیر را می‌توان نشان داد و از نظر ما شاخص‌های نسبتاً خوبی هستند، اما پرسش‌های روش‌شناختی هنوز باید بهبود یابد. اما یک چیز آشکار است: فقرِ شدید ۰٫۶٪ است، بدون توجه بهِ روش‌شناسی؛ این به این معناست که ما به تعهدِ پیش از انتخاباتِ خود برای کاهشِ فقر که در سال ۲۰۲۱ داده بودیم، به شکلِ مؤثری نزدیک شده‌ایم. افزون بر این، این نرخِ فقر به دورهٔ قبل تا انتخاباتِ ۲۰۲۴ مربوط می‌شود. این اعدادِ یک سال و نیمه و رشدِ اقتصادیِ ما نمی‌تواند آن شاخص را کاهش ندهد. حال، همکارانِ گرامی، آیا فقر در ارمنستان وجود دارد؟ بله وجود دارد، اما زمانِ رو در رو شدن با عللِ آن فرا رسیده است و باید عللِ آن را شناسایی و ثبت کرد. در ارمنستان فقر دیگر به دلیل کمبود شغل ایجاد نمی‌شود؛ این مشکل مدت‌هاست که حل شده است. در غیر این صورت هزاران، چه بسا ده‌ها هزار نفر از جای دیگر می‌آمدند تا در ارمنستان کار کنند و از این راه به خانواده‌هایشان در جای دیگر کمک کنند. و چرا در ارمنستان فقر وجود دارد؟ فقط به دلیل نبود یاِ کمبودِ مهارت‌های لازم برای فرار از فقر در میانِ کسانی است که فقیر هستند. از ۲۰۱۸ ما این استراتژی را اتخاذ کرده‌ایم که فقر با کار امکان‌پذیر است. اما باید با این واقعیت روبه‌رو شویم که برخی افراد شغلی دارند اما همچنان فقیر می‌مانند؛ چرا؟ چون مهارتِ حرفه‌ایِ کافی برای آن شغل را ندارند. و سیاستِ ما این است که اگر شغلی به فرد رفاهِ قابلِ قبول ندهد، باید به آموزش بازگردیم و مهارت‌های کاری را توسعه دهیم. اگر پس از آن نیز شغل و رفاهِ فرد حاصل نشد، دوباره به آموزش و توسعهٔ مهارت‌های کاری رجوع کنیم. و این باید سیاستِ ما در حوزهٔ کار باشد. دربارهٔ بازنشستگی و بازنشستگان بسیار صحبت می‌شود. همکارانِ گرامی، از ۱ ژانویهٔ ۲۰۲۵ حقوقِ بازنشستگان و مستمری‌بگیران و کسانی که از حقوقِ بازنشستگی برخوردارند افزایش خواهد یافت. به طور ساده: مدیریت وجود دارد و مدیریت نیز نکته‌های خاصِ خود را دارد و ما یاد می‌گیریم تا کارها را مؤثرتر اداره کنیم. آنچه می‌گوییم این است: بیایید حقوقِ بازنشستگان را ماهانه ۱۰٬۴۰۰ درام افزایش دهیم. با این مبلغ چه می‌شود کرد؟ بازنشسته با این پول چه خواهد کرد؟ تحقیقات ما نشان می‌دهد که برای افراد ۶۵ سال و بالاتر که هزینهٔ اصلیِ‌شان مراقبت‌های بهداشتی است، چرا به آن‌ها پول بدهیم تا به‌طور مؤثر از سلامت خود استفاده نکنند؟ به داروخانه بروید، چیزهایی بخرید و خدماتِ پزشکیِ لازم را دریافت کنید؟ ما این ۱۰٬۰۰۰ درام را در بیمهٔ سلامت سرمایه‌گذاری می‌کنیم تا سیستمی ایجاد کند که احتمالاً به آن‌ها خدماتی به ارزش ۲۰٬ ۳۰٬ ۴۰٬ ۵۰ یا حتی ۱۰۰ هزار درام ارائه دهد. و اگر این اعداد را جمع‌بندی کنیم تا هزینهٔ سلامتِ یک بازنشسته در یک سال را برآورد کنیم، باید این افزایشِ مبلغ را در بودجهٔ تأمینِ کالاهای دولتی توزیع کنیم. زیرا گفتند وعده داده‌اید که بیمهٔ سلامت وجود خواهد داشت، اما نگفتید که بازنشسته نباید برایِ آن پرداخت کند. اکنون به این راه‌حل می‌رسیم؛ برای بازنشستگان در تراکنش‌های بدون نقد: درصدی؛ برای تمام شهروندان دارای کارت‌های ArCa ما ۲٪ بازپرداخت نقدی ارائه می‌دهیم؛ بازنشستگان این مبلغ را به‌علاوهٔ ۲٪ اضافی دریافت می‌کنند. باز هم، اگر مقایسه‌ای کنیم، مردم دوست دارند مقایسه کنند و باید این را نیز در نظر بگیریم. از سال ۲۰۱۸ تعدادِ بازنشستگان در ارمنستان به میزان ۱۰۶٬۶۹۷ نفر یا ۱۹٪ افزایش یافته است. و چرا از کارِ خود راضی‌ام؟ چون در ژانویهٔ ۲۰۱۸ تعدادِ بازنشستگان از تعدادِ کارگران پیشی گرفته بود: ۵۵۵٬۰۰۰ بازنشسته، ۵۱۳٬۰۰۰ کارگر. امروز این فاصله هنوز راضی‌کننده نیست. زمانی که وزیرِ کار و امور اجتماعی منصوب شد، من این مشکل را پیش از وزیرِ قبلی مطرح کرده بودم؛ هدفی مشخص کردم که افزایشِ فعالیتِ اقتصادیِ بازنشستگان باید در اولویتِ برنامه‌ها باشد. حال می‌خواهم با شما دربارهٔ ایده‌ای که در ماه‌های اخیر مرا مشغول کرده است، صحبت کنم؛ از جمله بررسیِ منشأِ داستان‌هایِ موفقِ بین‌المللیِ زیادی که برندهای موفقِ جهانی را شکل داده‌اند. چیزی که در اینجا به عنوانِ سنِ ۶۳ بازنشستگی پذیرفته می‌شود، در اینجا نیز پذیرفته است. بله، ۶۳ سالگی سنِ بازنشستگی است، اما من تمرینیِ متفاوتی پیشنهاد می‌کنم: آیا ۶۳ می‌تواند بهترین سن برای آغازِ یک کسب‌وکار کوچک و متوسط باشد، زیرا کسی که تجربهٔ زندگی و کارِ بیشتری از هرکس دارد، کسی که ۶۳ ساله است؟ من قبلاً دستور داده‌ام که برنامه‌های حمایتی برایِ بازنشستگانِ ۶۳+ داشته باشیم، زیرا در قرن بیست و یکم ۶۳ چیست؟ چه کسی می‌تواند بگوید که سنِ ۶۵، ۶۹، ۷۵ چیست؟ به عبارت دیگر، باید از این طرز فکر که بازنشسته پایانِ راه است فاصله بگیریم؛ ۶۳ پایانِ راه نیست؛ زندگی از ۶۳ آغاز می‌شود و باید استراتژی برای تغییرِ زندگیِ بازنشستگان یا نسلِ کهن اجرا کنیم، از جمله ابتکارِ بسیارِ مهمِ کمیتهٔ کاداستر با طرحِ وامِ معکوس که اهمیتِ زیادی دارد. ما نمی‌گوییم همکارانِ گرامی که تظاهر کنیم؛ چنین بحثی نکرده‌ایم؛ ما یک سنتِ ملی را پایه‌ریزی کرده‌ایم و بر همان خط باقی مانده‌ایم. برای فردِ ۶۳ ساله باید زندگیِ کامل و مستقل ایجاد شود و این امکان وجود داشته باشد تا به طور کامل از دانشِ خود استفاده کند؛ ضرب‌المثلِ معروفی هست: «اگر جوانی دانا بود، پیر نمی‌شد»؛ اکنون پیر نیستیم چون دیگر پیر نیست. بنابراین ۶۳ بهترین سن برای آغازِ یک کسب‌وکارِ کوچک و متوسط به دلیلِ سرمایهٔ علمیِ انباشته‌شده است. اکنون باز هم موضوعِ بدهیِ عمومی مطرح می‌شود. مخالفانِ ما متوجه نشدند، ببخشید، درست نگرفتند که بودجهٔ دولتی چیست. من دوباره بهِ اصولِ خود پایبندم و سعی می‌کنم در چارچوبِِ انضباطِ داخلیِ حزبی نیافتم. به همین دلیل حتی تاریخِ ۲۰۲۰ پایه‌ای است که برای بسیاری روشن نیست. بودجهٔ کشور بشکه‌ای است که ما در آن آب می‌ریزیم؛ با سطل‌های رنگیِ مختلف می‌ریزیم و سپس از پایین شیر را باز می‌کنیم؛ آب می‌آید و نمی‌توان گفت که آبِ سطلِ زرد به این جام ریخته شده است یا سبز یا قرمز، زیرا بودجهٔ کشور مفهومِ واحدی است. یعنی جایی که پول را خرج می‌کنید هدفِ خاصی دارد؛ اهدافِ هدفمند، وام‌ها برایِ اهدافِ مشخص وجود دارند، اما به طور کلی بودجهٔ ملی یک مفهومِ واحد است؛ اگر برنامهٔ وامِ خاصی را هدایت کرده باشید، ممکن است آبِ رنگِ دیگری در بشکه ظاهر شود و بتوانید از آن برای هدفی دیگر استفاده کنید، زیرا این آب در اصل برای هدفی دیگر در نظر گرفته شده بوده و شما از جایِ دیگری آب برای آبیاری آورده‌اید. چه چیزِ مبهمِ دیگری در این موضوعِ بدهیِ ملی وجود دارد؟ بله، ما نمی‌خواستیم دربارهٔ این موضوع صحبت کنیم چون اکنون آرامش وجود دارد؛ اما حالا می‌شود صحبت کرد. کلِ افزایشِ بدهیِ ملی یا آیا آن را در بودجه دیده‌اند؟ از ۲۰۱۸ تا سالِ ۲۰۲۵ به‌طور کامل ۴٫۴ میلیارد دلار سرمایه‌گذاریِِ سرمایه در بخشِ دفاع است؛ شاید در زمانی نقطه‌نظرِ آنها را جا گذاشته‌اند؛ چگونه می‌شود که چنین چیزی را از دست بدهند؟ سپس بعدی این است: برخی بدهی‌ها به دلیل مخارج برای پناهندگان آرتساخ و کارکردهای غیرمنتظرهٔ مربوط به آرتساخ افزایش یافته است؛ هیچ داستانِ دیگری پشتِ این نیست؛ البته توافق‌نامه‌های وام در گذشته وجود داشت و این طبیعی است. اما در کل، ارزیابیِ دورهٔ گذشتهٔ دولت، همکارانِ گرامی، زمانی که می‌گویم «دولت»، منظورِ من قطعاً اکثریتِ سیاسی است، چون کاملاً روشن است که بدونِ حمایتِ پارلمان دولت قادر به فعالیت نیست. می‌خواهم بگویم که کارِ ما خوب است، اما مهم‌ترین مسئله این نیست که شاخص‌های اقتصادی چگونه‌اند؛ مهم‌ترین مسئله این است که ما ارمنستان را از تله‌ای رها کرده‌ایم، از تلهٔ ژئوپولتیک. همهٔ این شاخص‌هایِ اقتصادی مهم‌اند، اما مهم‌ترینِ آنها نیستند؛ مهم این است که ما ارمنستان را از تله بیرون کشیده‌ایم و آن را در موقعیتی قرار داده‌ایم که همهٔ جهت‌ها برای ارمنستان افقی پیش رو می‌گشایند و ارمنستان و مردمِ آن با ارادهٔ مستقلِ خود می‌توانند تصمیم بگیرند به کدام جهت و کدام چشم‌انداز توسعه‌ای می‌خواهند گام بردارند. رویدِدِ دیگری که مهم بود این بود که مخالفان یک بار دیگر موضوعِ جدیدی یافتند—انتشارِ بستهٔ مذاکرات. بستهٔ مذاکرات منتشر شد و حالا باز همان روایت‌هایی که مدت‌هاست قدیمی شده‌اند. من فرمولی برای شما دارم: پاسخ به هر پرسشِ مخالفان دربارهٔ فرایندِ مذاکرات این خواهد بود: اگر در راه‌حلِ طرف‌دارِ ارمنستان فرصت وجود داشت، چرا انجام ندادید؟ همکارانِ گرامی، شما بیست یا سی سال در قدرت بوده‌اید؛ اگر چنین فرصت‌هایی بود چرا آن را حل نکردید؟ بیایید به این پرسش پاسخ دهیم: امکانِ وجود داشت که راه‌حلِ طرفِدارِ ارمنستان باشد، به همان عبارتی که می‌گویند؛ شما آن را انجام ندادید؛ سپس ما را خیانتکار می‌خوانید؛ آن‌گاه شما خیانتکار هستید؛ گزینه‌های A و B و این قبیل فقط نقابی‌اند. پیشنهادِ مینسک ۲۰۱۹ OSCE، همکارانِ گرامی، من صریح و غیرمستقیمِ چندین بار گفتم و اکنون منتشر شده است و گفته‌ام صد بار: من هرگز رئیس‌جمهورِ جمهوریٔ ارمنستان نبوده‌ام؛ آن سند با این جمله آغاز می‌شود: «ما، رؤسای جمهوریِ ارمنستان و آذربایجان.» یعنی در بحثِ دیروز متوجه شدم که این تفاوت را به آن اشاره نکردم چون خیلی چیزها را در نظر گرفته‌ام؛ فکر می‌کنم همه چیز را لمس کرده‌ام. چگونه سندِ ۲۰۱۹ ظاهر شد؟ این سند با این منطق ظاهر شد: وقتی در سال ۲۰۱۸ نخست‌وزیر شدم، مأموریتم این بود که به همکارانِ مشترک بگویم اسنادِ زیاد وجود دارند؛ اکنون با این سؤال روبه‌رو هستم که کدامیک از این اسناد نقطهٔ آغاز برای این لحظه است، خلاصهٔ فازِ قبلِ مذاکرات؛ کدام سند پایانِ فازِ قبلِ مذاکرات است؟ سندِ ژوئنِ ۲۰۱۹ همان سندی است که اشاره کردم؛ به همکاران گفتم که آیا کاراکِ (بِسْته) با هر مکانیزمی می‌تواند به قلمروِ آذربایجان ملحق شود؟ و پاسخِ روشن این بود: بله، اگر آذربایجان موافقت کند. این چیست؟ بله، این نیز در آن نوشته شده است، اما شما تازه‌کار هستید و ممکن است تفسیرِ نادرست کنید؛ به‌خصوصِ اینکه سندِ آخر یا نخستِ این بسته از آوریلِ ۲۰۱۸ که مربوط به سخنرانیِ سربارِ سارکسیان از این تریبون است. کار تمام شده است و برایِ بسیاری روشن است که هیچ سوءتعبیری در فرایندِ مذاکرات وجود ندارد و شهروندِ عادیِ ارمنستان این بسته را از نخست تا پایان می‌خواند و هیچ پرسشی ندارد. و چرا بستهٔ کیستر منتشر نمی‌شود؟ چون بستهٔ کیستر در اختیارِ دولت نیست. بنیانِ ایدئولوژیکِ بستهٔ کیستر همان است که در بسته چاپ شده و به تَر-پِتروسیان داده و منتشر شده است. این بنیانِ ایدئولوژیکِ کیستر است و ضرورتی به آن نیست. اخیراً رادیوِ آزادی مستندِ دقیقی با اسناد ارائه داده و همۀ چیز را روشن کرده است و در آن هیچ موضوعی وجود ندارد. حال وقتی می‌گویند من حتی دعوت به بحث نمی‌کنم، می‌پرسم: چه چیزی برای بحث وجود دارد؟ هیچ چیز برای بحث وجود ندارد؛ بگذارید بخوانند؛ بگذارید بگویند؛ هیچ چیزی برای گفتن نیست. به طور خلاصه، می‌خواهم بگویم که بودجهٔ ۲۰۲۶ نیز سالِ بسیار پر رویدادِی برای ارمنستان خواهد بود: نشستِ جامعهٔ سیاسی اروپا در ارمنستان برگزار می‌شود، همچنین نشست COP17ِ تنوعِ زیستی در پاییز و انتخاباتِ پارلمانی. و باز هم تأکید می‌کنم که اکثریتِ حاکم و من با خوشبینیِ بسیار به سمتِ انتخاباتِ آتی حرکت می‌کنیم و باید دوباره تأکید کنم که بله، صلح میان ارمنستان و آذربایجان وجود دارد و وظیفۀ ما این است که آن صلح را پرورش، تقویت و نهادمحور کنیم. و نکتهٔ دیگر این است که تجزیه و تحلیلِ کارِ دورهٔ اخیر نشان می‌دهد که اگر به‌طور استعاری بگویم که اعتمادِ بینِ ارمنستان و آذربایجان حتی به میزانِ یک میلی‌متر افزایش یابد، به پیشرفتِ عملیِ ۱۰ سانتی‌متر منجر می‌شود. این یک فرمولِ خام است اما می‌خواهم برداشت‌هایم را در این راستا با شما در میان بگذارم. و می‌خواهم بگویم امروز نسبت به افقِ صلح بسیار خوش‌بین‌تریم تا مثلاً ۱۵ تا ۲۰ آگوستِ ۲۰۲۵، هرچند در آن زمان بیش از هر زمانِ دیگری خوش‌بین بودم. بنابراین وظیفهٔ ما برای ۲۰۲۶ با توافق باِ وزیر دارایی این است که ما به مسیرِ توسعهٔ اقتصادیِ عادی گام برداریم؛ اقتصادمان با سرعتی مشخص رشد خواهد کرد و در دورهٔ اخیر با این پرسش روبه‌رو بودیم که آیا همان‌گونه که اقتصاددانان می‌گویند، از پتانسیلِ خود با سرعتِ بالاتری رشد می‌کنیم یا خیر. این هم چالش‌هایی به همراه دارد، زیرا فرایندهای تورمی پدید می‌آیند و از این رو باید بحث کنیم که آیا باید هدفِ رشدِ ۶ تا ۷ درصد را بپذیریم یا نه، زیرا ممکن است نتیجه بدهد که رشدِ ۱۰ تا ۱۲ درصد خطراتِ تورمی و سایرِ مخاطر را به همراه خواهد داشت. اما وظیفهٔ اصلی برای ۲۰۲۶ این است که مردمِ ارمنستان باید در انتخابات از صلح حمایت کنند و اجازه بدهید بدونِ هیچ تردیدی بگویم که مردمِ ارمنستان از صلح حمایت خواهند کرد، زیرا این صلح، صلحِ فرزندانِ آنها، خانواده‌هایشان و نوه‌هایشان است؛ و این بزرگترینِ افتخارِ همهٔ شهیدانِ ما است، صرف‌نظر از دورهٔ تاریخیِ که در آن شهید شده‌اند؛ و بنابر این: ستایشِ شهدا و طولِ عمرِ جمهوریِ ارمنستان.