کمیته دفاع از حقوق اساسی مردم قره باغ کوهستانی روز پنجشنبه به مناسبت اولین سالگرد آوارگی اجباری مردم ارمنی قره باغ بیانیه ای صادر کرد. این بیانیه به شرح زیر است: امروز یک سال از آوارگی اجباری بیش از 100000 ارمنی از قره باغ کوهستانی می گذرد که از سرزمین اجدادی خود به دلیل پاکسازی قومی و نسل کشی توسط آذربایجان رانده شده اند. در این سالگرد غم انگیز، ما به زندگی های ریشه کن شده احترام می گذاریم و ترومای متحمل شده را به یاد می آوریم. این یک یادآوری آشکار است که این بحران هنوز به پایان نرسیده است و عدالت همچنان گریزان است. حق بازگشت باید در خط مقدم این پیگیری باشد. آوارگی اجباری تودهای – که با لفاظیهای غیرانسانی و نیات نسلکشی باکو تحریک شد و با 9 ماه محاصره فلجکننده و تهاجم نظامی آشکار مشخص شد – نقض آشکار قوانین بینالمللی بود. آذربایجان در صدد نابودی کامل ارامنه بومی قره باغ کوهستانی برآمد و تمام تمدن را از سرزمین خود بیرون کرد و متعهد شد که هر باقی مانده از حضور و خاطرات سیاسی، فرهنگی و مذهبی خود را نابود کند. این یک امر ناپایدار است. این یک اختلال غیرتاریخی در هزاره های حضور مستمر مردم ارمنی در قره باغ کوهستانی است. آوارگان حق ذاتی بازگشت به وطن خود را دارند، این اصل که دیوان بین المللی دادگستری در حکم نوامبر 2023 خود مجدداً تأیید کرد و از آذربایجان خواست که بازگشت امن و بدون مانع اخراج شدگان پس از سپتامبر 2023 را تضمین کند. مردم قره باغ کوهستانی حق غیرقابل انکار تعیین سرنوشت و بازگشت دارند - حقوقی که برای هرگونه صلح پایدار بین ارمنستان و آذربایجان ضروری است. ما هر روایتی را که حاکی از پایان یافتن این بحران باشد، صرفاً به این دلیل که جمعیت ارمنی به اجبار حذف شده است، رد می کنیم. صلح واقعی را نمی توان بر اساس اجبار یا محو کل مردم ساخت. حقوق آوارگان باید رعایت شود و بازگشت آنها تحت حمایت بین المللی تسهیل شود. در شش ماه گذشته، کمیته دفاع از حقوق اساسی مردم قره باغ کوهستانی که توسط پارلمان قره باغ کوهستانی تأسیس شده است، با جدیت وظایف خود را برای دفاع از حق بازگشت و تعیین سرنوشت انجام داده است. کمیته با بازیگران کلیدی بینالمللی، از جمله سازمان ملل متحد و نمایندگان دولتهای مختلف، پیوسته بر نیاز به بازگرداندن امن و جمعی جمعیت آواره به کشور تاکید کرده است. این تلاش ها موضوع را در دستور کار جهانی نگه داشته است و حمایت بین المللی قابل توجهی از این اهداف وجود دارد - حمایتی که اکنون به رهبری فعال دولت ارمنستان بستگی دارد. ما از دولت ارمنستان می خواهیم که در مذاکرات صلح با آذربایجان در این جبهه حیاتی اقدام قاطعانه انجام دهد. بدون حق بازگشت، صلح پایدار در منطقه وجود نخواهد داشت. جامعه بین المللی برای حمایت از این امر آماده است. با این حال، بر دولت ارمنستان است که با عزم و اراده از حق بازگشت دفاع کند. سکوت دولت ارمنستان در قبال این موضوع نه تنها حقوق اساسی بشر مردم قره باغ کوهستانی را تضعیف می کند، بلکه امنیت بلندمدت خود جمهوری ارمنستان را نیز به خطر می اندازد. صلح مستلزم کرامت انسانی است و کرامت انسانی همواره ریشه در تضمین حقوق اساسی بشر دارد.»